اغلب ما به به صورت روزانه با اینترنت بسیاری از امور خود را برطرف می‌کنیم و اوقات فراغت خود را در آن به گشت و گذار در عمق دریای بی‌پایان آن می‌گذرانیم، اما درک دقیق و درستی از دل اینترنت و پهنای باند نداریم؛ شاید بارها نام پهنای باند و مگابیت بر ثانیه و اصطلاحات تخصصی آن را شنیده باشیم، اما چندان درک دقیقی آز چگونگی کارکرد و تئوری آن نداشته باشیم که دربارۀ آن به توضیح بیشتر خواهیم پرداخت.
به تعریف عامیانه، پهنای باند بیشترین مقدار داده باینری از گونه 0 و 1 است که در زمان مشخص در شبکه از یک نقطه به نقطه‌ای دیگر انتقال پیدا خواهد کرد؛ پهنای باند تعیین‌گر اصلی کیفیت و سرعت اینترنت در شبکه است؛ به طور مثال یک لوله آب را در نظر بگیرید، جریان آب درون اینترنت خواهد بود و فشار آب نیز میزان باند و شیر آب پهنای باند! بنابراین هرچه شما شیر آب را بیشتر باز کنید آب پرفشارتری خواهید داشت و هرچه پهنای باند بیشتری داشته باشید، اینترنت بهتری در اختیار خواهید داشت.
در نظر خود یک بزرگراه چند لاینه را در نظر بگیرید که در هر لاین یک خودرو در حال عبور است و هر خودرو باری را جابجا می‌کند؛ طبیعتاً هرچه بزرگراه دارای لاین‌های بیشتری باشد بار بیشتری نیز جابجا می‌شود، حالا اینگونه در نظر بگیرید که هر لاین بزرگراه می‌تواند باری به اندازه یک مگابیت بر ثانیه را عبور دهد و شما نیز در حال عبور با ماشین خود با باری بالغ بر 5 مگابیت هستید؛ بنابراین برای اینکه بتوانید بار خود بارگیری و ارسال کنید؛ باید 5 ثانیه را در مسیر باشید.
در سالیان اخیر به اشتباه به دفعات و به اشتباه به جای ترافیک، از پهنای باند استفاده شده است که اکنون به شرح ترافیک خواهیم پرداخت؛ معمولاً هر پهنای باندی مقدار مجازی از ظرفیت موجود را در اختیار کاربران خود از طریق شرکت‌ها قرار می‌دهد؛ به این مقدار مجاز ترافیک اینترنت گفته می‌شود برای درک بهتر این موضوع باز هم از همان مثال ترافیک استفاده خواهیم کرد.
همان بزرگراه را در نظر بگیرید و فرض کنید که در 5 باند بزرگراه فقط 3 ماشین مجوز عبور دارند؛ اکنون پهنای باند شما 5 و ترافیک شما 2 است! به همین سادگی میزان ترافیک پهنای باند را محسابه می‌کنند! به طور معمول اندازه‌گیری پهنای باند با واحد بیت بر ثانیه صورت می‌پذیرد؛ تا بدین شکل مشخص شود که در هر یک ثانیه چند بیت اطلاعات دیجیتال رد و بدل می‌شود؛ در نظر داشته باشید که در ابعاد بزرگ‌تر از واحد کیلوبایت بر ثانیه و مگابیت بر ثانیه استفاده می‌شود. همچنین برای محاسبه سرعت دانلود و آپلود از واحد بایت بر ثانیه استفاده می‌شود که هر بایت برابر با 8 بیت است.
معمولا 2 دسته از پهنای باند در اختیار کاربران قرار می‌گیرد؛ پهنای باند اختصاصی و پهنای باند اشتراکی که به توضیح بیشتر درباره آن نیز خواهیم پرداخت؛ در پهنای باند اختصاصی تمامیت پهنای باند در اختیار کاربر قرار خواهد گرفت و قطعی سرویس به صورت نادر رقم خواهد خورد؛ این پهنای باند اختصاصی برای سازمان‌های بزرگ برای رد و بدل کردن حجم اطلاعات سنگین بسیار مناسب است.
در مدل پهنای باند اشتراکی، پهنای باند در میان چندین کاربر به اشتراک گذاشته می‌شود و طبیعتاً سرعت نیز کاهش یافته و احتمال قطعی سرویس نیز بسیار زیاد است؛ برای مثال اگر 50 کاربر به طور همزمان در حال دانلود باشند، در پهنای باند قطعاً ترافیک خواه بود و سرعت اینترنت به طور چشمگیری کاهش خواهد یافت